Για να θυμούνται οι μεγάλοι και να  γνωρίζουν οι νέοι!

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ 1919

Λίγα λόγια για το αλφαβητάριο

    Το πρώτο αναγνωστικό με το όνομα, Αλφαβητάριο, κυκλοφόρησε το 1919 και ήταν μέρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελευθέριου Βενιζέλου, σύμφωνα με την οποία η δημοτική γλώσσα θα διδασκόταν στα σχολεία. Έμεινε γνωστό σαν «το Αλφαβητάρι με τον Ήλιο», λόγω του εξωφύλλου του που επιμελήθηκε μαζί με την υπόλοιπη εικονογράφηση ο Κ. Μαλέας. Η συντακτική ομάδα αποτελούνταν από τους Δ. Ανδρεάδη, Αλ. Δελμούζο, Μ. Τριανταφυλλίδη, Π. Νιρβάνα και Ζ. Παπαντωνίου.... Για τη διδασκαλία του βιβλίου χρησιμοποιήθηκε η αναλυτικοσυνθετική μέθοδος (ανάλυση πρόταση σε λέξεις, των λέξεων σε γράμματα και αντίστροφα).Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στην εικονογράφηση του βιβλίου από τον Κ. Μαλέα. Σκοπός της εικονογράφησης του βιβλίου ήταν «οι εικόνες να είναι το πολυτιμότερο μέσο για να μορφώσουμε την παρατηρητικότητα και την καλαισθησία του παιδιού». Η εικονογράφηση του Μαλέα απέσπασε επαίνους ακόμη από πολέμιους του ίδιου του αλφαβηταρίου.

   Στο ¨Αλφαβητάρι με τον Ήλιο¨ παρουσιάζεται η μικροαστική οικογένεια του Φώτη Καλομοίρη σε πολλά επεισόδια της καθημερινής ζωής των παιδιών της, εμπλουτισμένα με τραγούδια, αστεία και πειράγματα. Το βιβλίο δεν αποτελείται από ασύνδετα και άσχετα μεταξύ τους κείμενα, αλλά από αυτοτελείς ενότητες μια ενιαίας ¨ιστορίας¨.
Με την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης με την ήττα του Βενιζέλου και το διορισμό της Επιτροπείας το 1920, το ¨Αλφαβητάρι με τον Ήλιο¨ δέχθηκε έντονα πυρά, κυρίως για τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε. ¨Τιμήθηκε¨ με την ένταξή του στον πίνακα των βιβλίων, που σύμφωνα με την Επιτροπεία, έπρεπε να διωχθούν και να καούν. Στην Επιτροπεία ανέλαβε να απαντήσει ο Μ. Τριανταφυλλίδης, με το βιβλίο του ¨Πριν καούν¨.
Η Επιτροπεία δεν εξέδωσε το 2ο μέρος του αλφαβηταρίου. Δόθηκε όμως η δυνατότητα στους δασκάλους να το επιλέξουν από τα μη κρατικά αλφαβητάρια που κυκλοφορούσαν.
Ως συνέχεια του αλφαβηταρίου, ο Δ. Ανδρεάδης εξέδωσε το 1924 το αλφαβητάριο ¨Πουλιά και Παιδιά¨ (μέρος β΄).

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ  1955-1978

Το πιο διάσημο αναγνωστικό

    Αν και το Αλφαβητάρι με τον Ήλιο χρησιμοποιήθηκε για σχεδόν 30 χρόνια, το πιο γνωστό και αγαπημένο αναγνωστικό είναι αυτό του 1955. Το «Αλφαβητάριον» που απεικονίζει στο εξώφυλλό του δυο παιδάκια αγκαλιασμένα να διαβάζουν, παρέμεινε στα σχολεία έως το 1974, οπότε το αντικατέστησε, «Η γλώσσα μου». Τα παιδάκια στο εξώφυλλο είναι ντυμένα με την τότε σχολική ενδυμασία, με το χαρακτηριστικό μπλε και άσπρο. Η ποδιά δηλαδή και ο γιακάς, που αντιστοιχούσαν στα χρώματα της ελληνικής σημαίας....Το αγαπημένο αναγνωστικό των Ι.Κ. Γιανέλη και Γ.Σακκά, παρακολουθεί τη ζωή μιας μικροαστικής οικογένειας. Ο μπαμπάς Θωμάς, η μητέρα Φανή, η Άννα, ο Ρήγας, Νίνα, είναι μερικοί από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου. Η πιο διάσημη βέβαια είναι η Λόλα και το μήλο της. Η Λόλα ήταν η πρωταγωνίστρια του προηγούμενου αναγνωστικού του 1949, με τίτλο «τα καλά παιδιά». Τα δύο αναγνωστικά φιλοτέχνησε ο Κώστας Γραμματόπουλος και η Λόλα, που είχε γίνει αγαπημένη ηρωίδα των μαθητών, διατηρήθηκε και στις δύο εκδόσεις....

Για να κατεβάσετε το αναγνωστικό σε μορφή PDF πατήστε εδώ

ΚΡΙΝΟΛΟΥΛΟΥΔΑ  1939-1948

Ειδυλλιακή σκηνή ξεγνοιασιάς που προκαλεί νοσταλγία για την απώλεια της αθωότητας της παιδικής μας ηλικίας.

  Τα Κρινολούλουδα, είναι ένα αναγνωστικό που ξεφεύγει από το συντηρητικό πνεύμα του εκπαιδευτικού νόμου του 1933 και έχει θεωρηθεί από τον ιστορικό της εκπαίδευσης Αλ. Δημαρά "ότι σηματοδοτεί έναν νέο τρόπο γραφής των σχολικών βιβλίων". Συντάκτριες του βιβλίου ήταν δύο γυναίκες συγγραφείς, η ποιήτρια και ηθοποιός Θεώνη Δρακοπούλου, η γνωστή ως Μυρτιώτισσα (φίλη του Λορέντζου Μαβίλη και του Κωστή Παλαμά), και η δημοτικίστρια Αρσινόη Ταμπακοπούλου (είχε γράψει το 1926 έναν Οδηγό για την πρώτη ανάγνωση κατά το σύστημα Μοντεσόρι και το αλφαβητάριο Παιχνίδια και παιδάκια το 1934).
  Το βιβλίο ήταν γραμμένο στη δημοτική γλώσσα, αφού οι εκπαιδευτικοί νόμοι συμφωνούσαν ότι αυτή η γλώσσα έπρεπε να χρησιμοποιείται για τα βιβλία των πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Περιέχει ιστορίες που αφηγούνται με αμεσότητα και ρεαλισμό περιστατικά της καθημερινής ζωής στην πόλη και το χωριό με ήρωες συνομήλικους των μικρών μαθητών. Ο Μίμης, η Ελενίτσα, ο Κωστάκης, η Λέλα, η Κατινίτσα είναι χαρακτήρες των αφηγήσεων με τους οποίους τα παιδιά-αναγνώστες ένιωθαν οικειότητα και μπορούσαν να ταυτισθούν.